Μια ανάσα από τα ελληνικά σύνορα, το Αργυρόκα-στρο και η Κορυτσά είναι δύο προορισμοί που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί και να γνωρίσει ο συνειδητός ταξιδιώτης της ελληνικής Ιστορίας.
Στον Νότο της Αλβανίας, δύο πόλεις με βαρύ ιστορικό παρελθόν διαφυλάττουν την πλούσια πολιτιστική και θρησκευτική παρακαταθήκη που άφησαν πίσω τους όσοι κατοίκησαν την περιοχή στο πέρασμα των αιώνων. Αργυρόκαστρο και Κορυτσά, με κοινό συνδετικό κρίκο τη μακραίωνη παρουσία του ελληνικού στοιχείου, αποπνέουν έναν ξεχωριστό αέρα που προσελκύει όλο και περισσότερους Ελληνες επισκέπτες.
Στο Αργυρόκαστρο, νομίζει κανείς ότι βρίσκεται στα Ζαγοροχώρια. Αιτία, η αξεπέραστη αρχιτεκτονική της πέτρας που χαρακτηρίζει το σύνολο του ιστορικού κέντρου της πόλης. Τα παραδοσιακά σπίτια του Αργυροκάστρου, φτιαγμένα αποκλειστικά από πέτρα και ξύλο, δένουν ταιριαστά με την τοπική φύση, ενώ την εικόνα της γενέτειράς του, περιγράφει σ' ένα από τα βιβλία του (Chronicle in Stone), ο διάσημος Αλβανός συγγραφέας Ismail Kadare: «Κάθε τι στην πόλη είναι παλιό και φτιαγμένο από πέτρα, από τους δρόμους και τα σιντριβάνια έως τις στέγες των παλιών σπιτιών...»
Στην Κορυτσά, οι εκκλησίες και τα ξωκλήσια αποτελούν τους πρεσβευτές μιας ανεκτίμητης θρησκευτικής κληρονομιάς, ενώ η ατμόσφαιρα στους δρόμους και στα σοκάκια της πόλης είναι πολύ ζωντανή - κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Το απογευματινό σουλάτσο στον κεντρικό δρόμο της Κορυτσάς θα σας αποκαλύψει μια αναπάντεχη πλευρά της τοπικής καθημερινότητας.
Ανακατεμένοι με το πλήθος των ντόπιων, θα σας δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση πως βρίσκεστε σε μια ελληνική πόλη της Ηπείρου τη δεκαετία του 1960. Μοιραία ο λογισμός σας θα ανατρέξει σε κάποιες άλλες, πιο ρομαντικές εποχές της ελληνικής επαρχίας, τότε που οικογένειες ολόκληρες έβγαιναν για τον καθιερωμένο, απογευματινό τους περίπατο, ενώ οι γνωριμίες, οι συζητήσεις και οι έρωτες είχαν τον πρώτο λόγο.
Η εύφορη κοιλάδα της Δρόπολης ξεκινά από τα τελευταία σπίτια του Αργυροκάστρου. Ο Πύργος του Ρολογιού αιωρείται κυριολεκτικά στην άκρη του γκρεμού, πάνω από την πόλη.
Αργυρόκαστρο: Μια πόλη-μουσείο από πέτρα
Η αρχιτεκτονική κληρονομιά του Αργυροκάστρου, με τα δεκάδες πετρόκτιστα σπίτια και τις λίθινες σκεπές τους, τα αρχοντικά-πυργίσκοι (kulle), τα πλακόστρωτα καλντερίμια και το εντυπωσιακό κάστρο Kalaja e Gjirokastres, είναι ένας βασικός λόγος για να επισκεφθείτε την πόλη του αλβανικού Νότου. Από τα σύνορα της Κακαβιάς, το Αργυρόκαστρο απέχει μόλις 30 χλμ.
Γνωστό ως «Πόλη-Μουσείο» της Αλβανίας, το Αργυρόκαστρο των 30.000 κατοίκων αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα παραδοσιακής βαλκανικής αρχιτεκτονικής του 18ου - 19ου αιώνα (την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στην περιοχή) και περιλαμβάνεται από το 2005 στη λίστα των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Με μια πρώτη ματιά, το Αργυρόκαστρο θυμίζει... Ζαγοροχώρια.
Από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία του Αργυροκάστρου, που ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα και σταδιακά εξελίχθηκε σε σημαντικό εμπορικό κέντρο της περιοχής, ήταν η ανακήρυξή του σε έδρα της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου, η οποία ιδρύθηκε εδώ στις 29/2/1914 από τον Γεώργιο Χρηστάκη-Ζωγράφο. Γενέτειρα του πρώην κομμουνιστή ηγέτη Ενβέρ Χότζα και του διάσημου λογοτέχνη Ismail Kadare, το Αργυρόκαστρο ήταν από τις πρώτες εστίες εξέγερσης στην Αλβανία το 1997, στις ταραχές που ξέσπασαν εξαιτίας του «Σκανδάλου των Πυραμίδων».
Περπατήστε στα στενά καλντερίμια του ιστορικού κέντρου και παρατηρήστε τις παραδοσιακές οθωμανικές κατοικίες που εντυπωσιάζουν με τη διαχρονική αρχιτεκτονική της πέτρας. Από τα εκατοντάδες πετρόκτιστα σπίτια της πόλης ξεχωρίζει το θρυλικό αρχοντικό Zekate, που χτίστηκε το 1811 με χρήματα του Αλή Πασά.
Μια περιήγηση στο Αργυρόκαστρο πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει επίσκεψη στην παλαιά αγορά (Pazari i vjeter), στο Εθνολογικό Μουσείο (στεγάζεται στο σπίτι που γεννήθηκε ο Ενβέρ Χότζα) και στο στιβαρό κάστρο που βάφτισε την πόλη. Από τις επάλξεις του, το συναρπαστικό αρχιτεκτονικό σύνολο της πόλης και η αποκαλυπτική θέα της περιοχής είναι εικόνες μοναδικές, τις οποίες πρέπει να δει κάθε επισκέπτης.
Το κάστρο του Αργυρού
Στα μικρά χωμάτινα σοκάκια της Κορυτσάς.
Κτίστηκε περίπου τον 5ο μ.Χ. αιώνα στην κορυφή ενός απότομου λόφου. Πρώτος κτήτορας του κάστρου αναφέρεται ο βυζαντινός άρχοντας Αργυρός (εξ ου και το όνομα της πόλης). Τη σημερινή του μορφή πήρε τον 13ο αιώνα. Διατηρείται σε καλή κατάσταση, αφού έχει ανακαινιστεί αρκετές φορές στο παρελθόν. Χρησιμοποιήθηκε από τους Τούρκους για φρούριο, ενώ την κομμουνιστική περίοδο λειτουργούσε ως φυλακή (στον τελευταίο όροφο μπορείτε να δείτε τα κελιά). Στο εσωτερικό του κάστρου στεγάζεται σήμερα το Εθνικό Μουσείο Αρμάτων, με πυροβόλα και άλλα πολεμικά κειμήλια από τον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο. Σε προαύλιο χώρο, κοντά στον Πύργο του Ρολογιού, υπάρχει ένα αεροσκάφος τύπου Lockheed T33, που κατερρίφθη το 1957. (Ανοιχτά καθημερινά, από 09:00-19:00).
Κορυτσά: Κέντρο ελληνικής παιδείας
Πανοραμική άποψη της Κορυτσάς.
Η Κορυτσά, με τα παλιά νεοκλασικά αρχοντικά της, τα ιταλικά κτίρια του Μεσοπολέμου, τις γραφικές γειτονιές με τα σοκάκια, τις δεντροστοιχίες με τις ασβεστωμένες μουριές και τους καλοσυνάτους ανθρώπους της, σίγουρα θα σας αιχμαλωτίσει με τη γοητεία της όσο καμιά άλλη πόλη της Αλβανίας. Μόλις 35 χλμ. από το συνοριακό φυλάκιο της Κρυσταλοπηγής, φιλοξενεί σήμερα περίπου 59.000 κατοίκους και αποτελεί το σπουδαιότερο πολιτιστικό, οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο της Νότιας Αλβανίας.
Ως αστικό κέντρο, η Κορυτσά άρχισε να αναπτύσσεται στα τέλη του 18ου αιώνα. Ηταν η περίοδος που καθιερώθηκε ως κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου μεταξύ Κων/πολης, Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων. Παράλληλα, αναπτύχθηκε και σ' ένα αξιόλογο πνευματικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, με πλήθος ελληνικών σχολείων και άλλων μορφωτικών ιδρυμάτων. Οι κάτοικοι της Κορυτσάς δηλώνουν με περηφάνια ότι στην πόλη τους ιδρύθηκε το πρώτο Γυμνάσιο της Αλβανίας (1887), που σήμερα στεγάζει το Μουσείο Εκπαίδευσης.
Αγιογραφία από το εσωτερικό του ιερού στο ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου.
Ο επιβλητικός ορθόδοξος ναός της Αναστάσεως του Κυρίου, που ανακαινίστηκε από τον Παναγιότατο Μητροπολίτη Αλβανίας Αναστάσιο, αποτελεί το έμβλημα της Κορυτσάς. Παράπλευρα λειτουργεί το Μουσείο Εθνογραφίας και Μεσαιωνικής Τέχνης, που στεγάζεται σ' ένα παραδοσιακό οίκημα. Στις αίθουσες του μουσείου φυλάσσονται δεκάδες βυζαντινές εικόνες που έχουν συγκεντρωθεί απ' όλη την περιοχή ? το καμάρι του μουσείου είναι ο περίτεχνος άμβωνας της εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής, η οποία κατεδαφίστηκε την εποχή του Χότζα. Μέρος της ιστορίας της Κορυτσάς μπορείτε επίσης να δείτε στο τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Σε περίπτωση που διαθέτετε τετρακίνητο όχημα ή μοτοσικλέτα on-off, μπορείτε να σκαρφαλώσετε στην κορυφή του όρους Μοράβα (που στεφανώνει την Κορυτσά) και να φτάσετε στο ξωκλήσι του Αϊ-Λιά. Δίπλα ακριβώς στο μικρό ξωκλήσι της κορυφής, ορθώνεται ένας γιγάντιος τσιμεντένιος σταυρός, μια μνημειώδη κατασκευή που είναι ορατή από μεγάλη απόσταση και έχει τη σφραγίδα του τοπικού ελληνορθόδοξου στοιχείου.
Το εσωτερικό του ναού της Ανάληψης του Σωτήρος. Πλούσια είναι η αγιογράφηση στους τοίχους του ναού.
Πολύτιμη θρησκευτική κληρονομιά
Στην ευρύτερη περιοχή της Κορυτσάς υπάρχουν διάσπαρτοι ανεκτίμητοι θρησκευτικοί θησαυροί, που καταδεικνύουν τη μακραίωνη πολιτιστική και θρησκευτική παράδοση του τόπου. Στον κοντινό οικισμό Μπόρια βρίσκεται η εκκλησία της Ανάληψης του Σωτήρος (13ου αιώνα), μια μονόκλιτη σταυροειδή με τρούλο, κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από πέτρα και ξύλο. Η στέγη και ο τρούλος της εκκλησίας καλύπτονται με σχιστολιθικές πλάκες, ενώ το εσωτερικό της κοσμείται από πολλές και αξιόλογες αγιογραφίες - δωρητής της αγιογράφησης αναφέρεται σε εσωτερική επιγραφή ο επίσκοπος Νήφων (1390). Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, η Δευτέρα Παρουσία, η Γέννηση, η είσοδος στην Ιερουσαλήμ, οι Αγιοι Θεόδωροι, αλλά και ο Χριστός Παντοκράτορας στον τρούλο, είναι ορισμένα από τα θέματα των αγιογραφιών.
Ο γιγάντιος σταυρός που υψώνεται στην κορυφή του όρους Μοράβα.
Περίπου 8 χλμ. μακριά από την Κορυτσά, σε μικρή απόσταση από το χωριό Μπομπόστιτσα, βρίσκεται η εκκλησία-ξωκλήσι του Αγίου Δημητρίου (17ου αιώνα), ένας μονόκλιτος κεραμόσκεπος ναός με μεταγενέστερο νάρθηκα. Οι αγιογραφίες, που καλύπτουν μεγάλο μέρος του εσωτερικού, ανάγονται στον 17ο αιώνα και βρίσκονται σε άριστη κατάσταση. Η Σταύρωση του Χριστού, η Κοίμηση της Θεοτόκου, η ψηλάφηση του Θωμά και το συμπόσιο του Ηρώδη είναι από τις πιο χαρακτηριστικές αγιογραφίες του μικρού ναού.
Καλοδιατηρημένες αγιογραφίες διαθέτει επίσης και το κοντινό ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (17ου αιώνα). Σε περίπτωση που οι δύο ναΐσκοι είναι κλειδωμένοι, απευθυνθείτε στους κατοίκους του χωριού Μπομπόστιτσα για τα κλειδιά.
Ο επιβλητικός ορθόδοξος ναός της Αναστάσεως του Κυρίου αποτελεί το έμβλημα της Κορυτσάς.
Αν διαθέτετε χρόνο, επισκεφτείτε οπωσδήποτε την κωμόπολη Voskopoja (Μοσχόπολη), 13 χλμ. δυτικά της Κορυτσάς. Λόγω της συμβολής της στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό (18ο αιώνα), αναφέρεται και ως «Νέα Αθήνα» ή «Νέος Μιστράς». Η Μοσχόπολη αναπτύχθηκε σ' ένα από τα κύρια αστικά κέντρα των Βαλκανίων και φημιζόταν για τη σιδηρουργία, την αργυροχοΐα και τη χαλκουργική της. Οι εκκλησίες του Αγίου Νικολάου (1721), του Αγίου Αθανασίου (1721) και των Ταξιαρχών (1722) είναι οι μάρτυρες εκείνης της ένδοξης περιόδου.
Fast Info
Ελληνικά Προξενεία
Το Ελληνικό Προξενείο Αργυροκάστρου βρίσκεται στην πλατεία Pazari I Vjeter (Tηλ: 00355-84263804, 00355 84 263536, fax: 355 842 62011, e-mail: grgencon.arg@mfa.gr). Το Γενικό Προξενείο Κορυτσάς λειτουργεί στην οδό Pavlo Katro 4 (Tηλ: 00355 82252888, 00355 82252889, fax: 00355 82245052, e-mail: grgencon.kor@mfa.gr).
Το Ελληνικό Προξενείο Αργυροκάστρου βρίσκεται στην πλατεία Pazari I Vjeter (Tηλ: 00355-84263804, 00355 84 263536, fax: 355 842 62011, e-mail: grgencon.arg@mfa.gr). Το Γενικό Προξενείο Κορυτσάς λειτουργεί στην οδό Pavlo Katro 4 (Tηλ: 00355 82252888, 00355 82252889, fax: 00355 82245052, e-mail: grgencon.kor@mfa.gr).
Απαραίτητα έγγραφα
Αν ταξιδέψετε με το δικό σας όχημα στην Αλβανία, εκτός από το διαβατήριο (η αστυνομική ταυτότητα με τους λατινικούς χαρακτήρες είναι επίσης αποδεκτή, όχι όμως πάντοτε) θα χρειαστείτε επίσης την πράσινη κάρτα διεθνούς ασφάλισης (εκδίδεται από την ασφαλιστική εταιρεία) και την άδεια κυκλοφορίας. Για τους κατοίκους της Ε.Ε. δεν απαιτείται βίζα.
Αν ταξιδέψετε με το δικό σας όχημα στην Αλβανία, εκτός από το διαβατήριο (η αστυνομική ταυτότητα με τους λατινικούς χαρακτήρες είναι επίσης αποδεκτή, όχι όμως πάντοτε) θα χρειαστείτε επίσης την πράσινη κάρτα διεθνούς ασφάλισης (εκδίδεται από την ασφαλιστική εταιρεία) και την άδεια κυκλοφορίας. Για τους κατοίκους της Ε.Ε. δεν απαιτείται βίζα.
Το χρώμα του χρήματος
Το Lek είναι το επίσημο νόμισμα της χώρας (1 € = περίπου 141 Lek). Μπορείτε να αλλάξετε τα ευρώ σας παντού: στον δρόμο, στη μαύρη αγορά και φυσικά στις τράπεζες. Μπορείτε επίσης να πληρώνετε και σε ευρώ (σχεδόν παντού), αλλά μάλλον θα χάσετε στη στρογγυλοποίηση.
Το Lek είναι το επίσημο νόμισμα της χώρας (1 € = περίπου 141 Lek). Μπορείτε να αλλάξετε τα ευρώ σας παντού: στον δρόμο, στη μαύρη αγορά και φυσικά στις τράπεζες. Μπορείτε επίσης να πληρώνετε και σε ευρώ (σχεδόν παντού), αλλά μάλλον θα χάσετε στη στρογγυλοποίηση.
Διαμονή
ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟ
Στην πόλη του Αργυροκάστρου συστήνονται τα ξενοδοχεία «Kalemi» (00355-84263724, www.hotelkalemi.tripod.com), «Vila Sharm» (00355-84263848, www.vilasharm.com), «Cajupi» (00355-84269010,www.cajupi.com) και «Freskia» (00355-08463414,
www.freskiahotelgjirokasteronestophoteldeals.com).
Στην πόλη του Αργυροκάστρου συστήνονται τα ξενοδοχεία «Kalemi» (00355-84263724, www.hotelkalemi.tripod.com), «Vila Sharm» (00355-84263848, www.vilasharm.com), «Cajupi» (00355-84269010,www.cajupi.com) και «Freskia» (00355-08463414,
www.freskiahotelgjirokasteronestophoteldeals.com).
ΚΟΡΥΤΣΑ
Στην Κορυτσά προτείνονται τα ξενοδοχεία «Grand Hotel Palace» (00355 8243168, 00355 8244339, www.grandhotelpalacekorca.com), «Hotel George» (00355 8243794, www.hotelgeorge.info), «Regency Hotel» (00355 8243867, www.regencyalbania.com) και «Kocibelli» (00355 8243532,
www.albania-hotel.com/albania/korca/hotels/kocibelli-hotel).
Στην Κορυτσά προτείνονται τα ξενοδοχεία «Grand Hotel Palace» (00355 8243168, 00355 8244339, www.grandhotelpalacekorca.com), «Hotel George» (00355 8243794, www.hotelgeorge.info), «Regency Hotel» (00355 8243867, www.regencyalbania.com) και «Kocibelli» (00355 8243532,
www.albania-hotel.com/albania/korca/hotels/kocibelli-hotel).
Φαγητό
Στο Αργυρόκαστρο μπορείτε να δειπνήσετε στο εστιατόριο «Cajupi» (βρίσκεται στο ομώνυμο ξενοδοχείου, με εκπληκτική θέα στην παλιά πόλη), στο «Quartrο», στο «Fantazia» και στο «Freskia» (είναι το εστιατόριο του ομώνυμου ξενοδοχείου). Στην Κορυτσά μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα στα εστιατόρια «Princ Park Complex», «Rege ncy» (του ομώνυμου ξενοδοχείου), «Antonetta» και «Vila Themistokli».
Κείμενο - φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Μητσάκης
Ωραίο άρθρο
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Hobhouse παρατηρούσε πως πλησιάζοντας στο Αργυρόκαστρο άλλαζε η ενδυμασία των χωρικών και τη φαρδιά μάλλινη φουστανέλα των Ελλήνων αντικαθιστούσε η βαμβακερή των Αλβανών, ενώ χρησιμοποιούσαν πλέον περισσότερο την αλβανική γλώσσα. Ενώ μέσα στην πόλη των Ιωαννίνων οι Χριστιανοί κάτοικοι μιλούσαν περισσότερο τα ελληνικά, εντούτις στην Ηπειρωτική ύπαιθρο οι περισσότεροι μιλούσαν Αλβανικά ενώ ελληνικά μιλούσαν περισσότερο οι άνδρες.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσον αφορά στο Αργυρόκαστρο, ο Holland, ο οποίος επισκέφτηκε την Αλβανία το 1812, αναφέρει ότι η πόλη είχε πληθυσμό 4.000 οικογενειών από τις οποίες μόνο 140 ήταν ελληνικές (H. Holland, Ταξίδια στα Ιόνια νησιά, Ήπειρο, Αλβανία, σελ. 272, εκδ. 1899). Οι πληροφορίες αυτές επιβεβαιώνονται από στοιχεία που δημοσίευσε το 1913 το γενικό στρατηγείο του ελληνικού στρατού, σύμφωνα με τα οποία από τους 11.590 κατοίκους του Αργυροκάστρου οι 9.895 ήταν Αλβανοί και μόνο 1695 Έλληνες (R. Puax, Δυστυχισμένη Βόρειος Ήπειρος, εκδ. 1913).
Ο Holland γράφει επίσης ότι οι Χειμαριώτες ανήκουν στην αλβανική φυλή των Λιάπηδων, οι οποίοι ήταν εγκατεστημένοι ανάμεσα στην Αυλώνα και στο Δελβίνο. Άρα το ότι οι Χειμαριώτες είναι δίγλωσσοι (ασχέτως αν έχουν αποκτήσει ελληνική εθνική συνείδηση), δεν είναι αλβανική προπαγάνδα του Χότζα.
Ο Αραβαντινός το 1856, αναφερόμενος στην Κορυτσά του 1856, γράφει ότι η πόλη κατοικείτο από 2000 οικογένειες, σχεδόν όλες οικογένειες Αλβανών (Π. Αραβαντινός, Χρονογραφία της Ηπείρου, τόμος 2, σελ. 41, εκδ. 1856).