Ο υπουργός Εξωτερικών Έντμοντ Χατζηνάστο μιλά για τις σχέσεις με το Κόσσοβο, τη Σερβία, την Ελλάδα, την πΓΔΜ και το Μαυροβούνιο.

Ο Αλβανός υπουργός Εξωτερικών Έντμοντ Χατζηνάστο. [Άλμπερτ Μιφταράϊ/SETimes]

Σε αποκλειστική του συνέντευξη προς την ανταποκρίτρια των SETimes Λίντα Καράντακου, ο υπουργός Εξωτερικών Έντμοντ Χατζηνάστο μιλά για τις σχέσεις με το Κόσσοβο, τη Σερβία, την Ελλάδα, την πΓΔΜ και το Μαυροβούνιο.

SETimes: Κατά καιρούς, υπήρξαν παράπονα και αναφορές στα μέσα ενημέρωσης για ένα είδος πατερναλιστικής συμπεριφοράς από την Αλβανία έναντι του Κοσσόβου. Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση;

Έντμοντ Χατζηνάστο: Νομίζω ότι αυτές οι απόψεις είχαν εκφραστεί στο παρελθόν. Ως τώρα, υπάρχει μια ξεκάθαρη εταιρική σχέση ανάμεσα στην Αλβανία και το Κόσσοβο.

Αυτό αποδίδεται σε διάφορους λόγους – πρώτον, γιατί το Κόσσοβο είναι μια χώρα που, στο μικρό χρονικό διάστημα της ανεξαρτησίας του, έχει επιδείξει μεγάλη ωριμότητα στην οικοδόμηση δημοκρατικών θεσμών, στη συμπεριφορά του διεθνώς και επίσης ως ένας πολύ σημαντικός παράγοντας συνεργασίας για την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή μας.

Οι σχέσεις Αλβανίας-Κοσσόβου έχουν ήδη σαφείς στόχους: πρώτον, η συνεργασία στον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό των αναγνωρίσεων. Δεύτερον, η διευκόλυνση της συμμετοχής του Κοσσόβου, το συντομότερο δυνατόν, σε περιφερειακές πρωτοβουλίες και τη συνεργασία με τις ευρω-ατλαντικές δομές και, τρίτον, η υλοποίηση της πλήρους οικονομικής ολοκλήρωσης με την Αλβανία και τις άλλες χώρες στην περιοχή. Η σχέση αυτή δεν δύναται να είναι πατερναλίστικη, απεναντίας απαιτεί εταιρική σχέση σε καθημερινή βάση.

SETimes: Μια από τις πρόσφατες εξελίξεις ήταν η άρση της θεώρησης βίζα μεταξύ Αλβανίας και Σερβίας. Τι σημαίνει αυτό; Ότι οι σχέσεις Αλβανίας –Σερβίας εισέρχονται σε νέα φάση;

Χατζηνάστο: Όσον αφορά στην ΕΕ, τη ζώνη του Σένγκεν, και για τις δύο χώρες, δηλαδή την Αλβανία και τη Σερβία, ισχύει το καθεστώς απαλλαγής θεώρησης βίζα. Οι περιφερειακές πρωτοβουλίες όπως λ.χ. η «Περιφερειακή Πρωτοβουλία για τη Μετανάστευση, το Άσυλο και τους Μετανάστες» έχουν σημειώσει τρομερή πρόοδο όσον αφορά στις μετακινήσεις στην περιοχή απλώς με δελτία ταυτότητας. Συνεπώς, η συμφωνία με τη Σερβία είναι μια θετική εξέλιξη, προς τη σωστή κατεύθυνση.

SETimes: Ποιοι είναι οι σημαντικότεροι τομείς συνεργασίας ανάμεσα στην Αλβανία και τη Σερβία αυτή τη στιγμή;

Χατζηνάστο: Η συνεργασία μας κινείται μέσα στο πλαίσιο των περιφερειακών πρωτοβουλιών. Είναι μια πολυμερή συνεργασία, ωστόσο και η διμερής μας ατζέντα περιλαμβάνει αρκετά στοιχεία. Αριθμός συμφωνιών βρίσκονται ήδη στο στάδιο της εκπόνησης, υπάρχει μεταξύ μας συνεργασία σε οικονομικά θέματα και η Σερβία είναι ένας εξελισσόμενος εταίρος. Υπάρχει μια ανεκμετάλλευτη δυναμική στις οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών.

Ο Σέρβος πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς (2ος από δεξιά) αρνείται να παραβρεθεί σε συναντήσεις στις οποίες εκπροσωπείται επισήμως και το Κόσσοβο. [Reuters]

SETimes: Η Σερβία μποϋκοτάρει διάφορες περιφερειακές και διεθνείς πρωτοβουλίες λόγω της συμμετοχής του Κοσσόβου. Θεωρείτε ότι είναι παραγωγικό το μποϋκοτάζ αυτό;

Χατζηνάστο: Νομίζω ότι είναι μια στάση και επιλογή η οποία δεν βοηθά καθόλου τη Σερβία. Θα την εξηγούσα ως επιλογή η οποία δεν συνάδει με το ευρωπαϊκό πνεύμα που χαρακτηρίζει την περιοχή. Στη βάση του, το πνεύμα αυτό περιλαμβάνει τα πάντα και η υιοθέτηση της ιδέας για συνεργασία είναι ζήτημα λαών, κοινωνιών, και όχι ζήτημα που αφορά στο καθεστώς εδαφικών περιοχών.

Οι περιφερειακές πρωτοβουλίες αποβλέπουν στο να φέρουν πιο κοντά τους ανθρώπους – πολιτικούς, κοινωνίες, πολιτισμούς. Ο σεβασμός αυτής της θεμελιώδους αρχής είναι ο βασικός λόγος για τις πρωτοβουλίες, αλλά και για την ενωμένη Ευρώπη. Υπάρχει χώρος για τη Σερβία να αλλάξει τη στάση της, να εκφράσει και να αναγνωρίσει μια πραγματικότητα που είναι αμετάκλητη.

SETimes: Σχετικά με τις εκλογές στην πΓΔΜ, ο Νίκολα Γκρουέφσκι εξελέγη για μια ακόμα φορά πρωθυπουργός με σημαντική πλειοψηφία. Πώς είναι οι σχέσεις με την πΓΔΜ;

Χατζηνάστο: Οι σχέσεις με την πΓΔΜ είναι πολύ καλές. Οι πρόσφατες εξελίξεις μας κάνουν να αισιοδοξούμε ότι η πΓΔΜ είναι σε σωστό δρόμο. Εύχομαι η σύνθεση της νέας κυβέρνησης να αντανακλά την ενσωμάτωση των Αλβανών στη διακυβέρνηση και τους θεσμούς. Η οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών είναι στη σωστή κατεύθυνση, ενώ αυξάνει και το επίπεδο των ανταλλαγών.

Η πρόκληση μεταξύ μας εξακολουθεί να είναι η οικοδόμηση μιας κοινής υποδομής, ιδίως του σιδηροδρόμου. Με την πΓΔΜ, συμμετέχουμε στη διαδικασία της περιφερειακής συνεργασίας αλλά και της ευρω-ατλαντικής ολοκλήρωσης.

SETimes: Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ελληνικής κρίσης στην Αλβανία;

Χατζηνάστο: Η οικονομία της Αλβανίας, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε, παρουσιάζει μια σχετική ανοσία στην οικονομική κατάσταση της Ελλάδας και τα βαθιά προβλήματα που περνά. Οι λόγοι είναι πολλοί: η ανεξαρτησία του τραπεζικού μας συστήματος καθώς και οι οικονομικές πολιτικές στις οποίες στηρίζεται, και οι οποίες έχουν δημιουργήσει τη δυνατότητα για μια ανεξάρτητη ανάπτυξη της χώρας, και η αύξηση των εξαγωγών.

Σχετικά με τον αριθμό των μεταναστών που έχουν επιστρέψει, δεν διαθέτουμε ακριβή στοιχεία. Αυτό που συμβαίνει, από ότι γνωρίζω, είναι ότι οι μετανάστες μοιράζουν το χρόνο και την εργασία τους ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία. Θεωρώ, ωστόσο, ότι η ελληνική οικονομία, η οποία περνά πρωτόγνωρες δοκιμασίες, έχει τη δυνατότητα – με το πακέτο στήριξης από την ΕΕ, το ΔΝΤ και άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς – να ανακάμψει και να σταθεροποιηθεί και πάλι. Στη διαδικασία αυτή θα συμμετέχουν και όσοι Aλβανοί εργάζονται σε τομείς ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία της ελληνικής οικονομίας.

SETimes: Τι έχετε να πείτε για τις σχέσεις της Αλβανίας με το Μαυροβούνιο;

Χατζηνάστο: Ότι είναι μια καλή σχέση. Θεωρώ ότι οι σημαντικότερες προκλήσεις ανάμεσα στις δύο χώρες είναι η οικοδόμηση μιας κοινής υποδομής. Το Μαυροβούνιο θα πρέπει να προβεί σε σοβαρές επενδύσεις στην οδική σύνδεση των δύο χωρών, στον οδικό άξονα Ποντγκόριτσα-Σκόδρας καθώς και στον άξονα Σκόδρας-Ουλκίν.

Η Αλβανία πραγματοποίησε την τελευταία της απογραφή τον Απρίλιο του 2002. [Reuters]

Η επένδυση θα πρέπει να καλύπτει και τα σημεία διέλευσης των συνόρων στο Χάνι Χότι και το Μουρικάν γιατί οι αλβανικοί δρόμοι έχουν αναβαθμιστεί ενώ το Μαυροβούνιο έχει ακόμη πολλά να κάνει. Η κατασκευή αυτής της οδικής υποδομής είναι αναγκαία για την οικονομική ανάπτυξη, ιδίως για τον τουριστικό τομέα και από τις δύο πλευρές των συνόρων.

SETimes: Ποιο είναι το μέγεθος των αλβανικών μειονοτήτων σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της Αλβανίας; Έχετε ακριβή στοιχεία;

Χατζηνάστο: Έχουμε ακριβή στοιχεία για τα μεγέθη τους από διάφορες απογραφές. Την Αλβανία δεν την ενδιαφέρουν τα μεγέθη των μειονοτήτων αλλά τα μειονοτικά δικαιώματα, ο σεβασμός των δικαιωμάτων τους σε πλήρη συμμόρφωση με τις διεθνείς συμφωνίες τις οποίες υποστηρίζει η Αλβανία καθώς και την πλήρη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της χώρας.

SETimes: Αυτόν τον καιρό, βρίσκεται σε εξέλιξη ένας διάλογος στην Αλβανία σχετικά με τις μελλοντικές απογραφές πληθυσμού, οι οποίες θα περιλαμβάνουν και ερωτήσεις για την εθνικότητα και τη θρησκεία. Ποια είναι η άποψή σας;

Χατζηνάστο: Ως υπουργός Εξωτερικών, υποστηρίζω απόλυτα τη διενέργεια μιας τέτοιας απογραφής βάσει της νομοθεσίας που έχει ήδη θεσπίσει το κοινοβούλιο. Θεωρώ επίσης ότι οι ευαισθησίες που εξέφρασαν στα μέσα ενημέρωσης ορισμένες ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος, σύλλογοι ή πολιτικά κόμματα δεν αφορούν και τόσο στην απογραφή και την εκπροσώπηση της εθνικότητας και της θρησκείας αλλά εκφράζουν ένα είδος φοβίας, θα έλεγα, της χειραγώγησης που θα μπορούσαν να προκύψουν από τη διαδικασία.

Θεωρώ ότι υπάρχουν όλα τα εργαλεία και όλοι οι μηχανισμοί που θα διασφαλίσουν την επιτυχή ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας χωρίς χειραγώγηση για να είναι δυνατόν αυτό που θα γίνει – η διενέργεια της απογραφής – να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο στη χάραξη πολιτικής αργότερα, που θα εξυπηρετεί τις κοινότητες, θρησκευτικές ή εθνοτικές, της χώρας.

SETimes: Η διεθνής κοινότητα καλεί συνεχώς να τεθεί τέρμα στο πολιτικό αδιέξοδο της Αλβανίας. Υπάρχει ελπίδα να βρεθεί κάποια λύση;

Χατζηνάστο: Θεωρώ ότι η επίλυση της πολιτικής κατάστασης δεν είναι ζήτημα πολιτικής συμφωνίας ανάμεσα στην αντιπολίτευση και την πλειοψηφία. Η επίλυση αυτής της κατάστασης προέρχεται από την κατανόηση των ευθυνών του κάθε κόμματος, να θέσουν τα συμφέροντα της χώρας – τα συμφέροντα των πολιτών – πάνω απ’ όλα και να κατανοήσουν ότι οι Αλβανοί πολίτες ενδιαφέρονται περισσότερο να προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα η διαδικασία ένταξης στην Ευρώπη παρά για τις πολιτικές, ατομικές ατζέντες των πολιτικών ηγετών.

Για την υλοποίηση αυτής της μεγάλης πολιτικής δέσμευσης, εύχομαι η αντιπολίτευση να συμμετάσχει σε μια θεσμική διαδικασία εκπλήρωσης των δεσμεύσεων που πρέπει να εκπληρώσει η χώρα προκειμένου να αναγνωριστεί επισήμως ως υποψήφια προς ένταξη χώρα. Η πλειοψηφία έχει ήδη επιδείξει ότι εξακολουθεί να είναι πρόθυμη να συμμετάσχει σε διαδικασία διαλόγου και, ευτυχώς, το έχει πράξει και η αντιπολίτευση με την κατάρτιση του σχεδίου δράσης για την υλοποίηση των 12 προτεραιοτήτων. Εύχομαι το πνεύμα που επικράτησε κατά τις κοινές κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις για την κατάρτιση του σχεδίου δράσης να συνεχίσει να υπάρχει και στην υλοποίησή του.

Το παρών περιεχόμενο ανατέθηκε για τους SETimes.com.