Τσάμηδες και " Τσαμουριά " : Τι είναι ; Τι ζητούν ;

Οι Τσάμηδες


ήταν ένας παραδοσιακός αγροτικός, συμπαγής και κλειστός πληθυσμός που για συγκυριακούς λόγους εξαιρέθηκε της ανταλλαγής του 1922. H συμβίωσή τους με το χριστιανικό στοιχείο της περιοχής υπήρξε εξαρχής προβληματική: η πολιτισμική διαφοροποίηση, οι ...


....κτηματικές διαφορές και η στάση του ελληνικού κράτους απέναντί τους, και ιδιαίτερα του μεταξικού καθεστώτος, ενίσχυσαν την καχυποψία τους και επέτρεψαν τη δράση εξτρεμιστικών αλυτρωτικών στοιχείων στην Αλβανία. Πάνω εκεί βασίστηκε και η Ιταλία για να θέσει τσαμικό θέμα και να δικαιολογήσει την εισβολή του 1940. Οπως είναι φυσικό, η εξέλιξη αυτή δυναμίτισε την ήδη τεταμένη κατάσταση στην περιοχή. Ενοπλοι Τσάμηδες συνόδευσαν τον ιταλικό στρατό κατά τη σύντομη προέλασή του στο ελληνικό έδαφος τον Νοέμβριο του 1940, ο τοπικός πληθυσμός υποδέχθηκε πανηγυρικά τους εισβολείς, ενώ σημειώθηκαν οι πρώτες λεηλασίες και επιθέσεις εναντίον χριστιανικών χωριών. H υποχώρηση των Ιταλών και η επιστροφή των ελλήνων κατοίκων έθεσε σε κίνηση μια δυναμική αντεκδικήσεων που κατέληξε στον διωγμό αλλα και σε βιαιοπραγίες εναντίον των Τσάμηδων το 1944.

Η ΚΑΤΟΧΗ

H ιταλική, αρχικά, και η γερμανική Κατοχή συνοδεύτηκαν από βία. Οι ηγέτες των Τσάμηδων συνεργάστηκαν με τις κατοχικές αρχές και συμμετείχαν σε διώξεις, καταστροφές, και μαζικές εκτελέσεις, η πιο γνωστή από τις οποίες υπήρξε η εκτέλεση 49 επιφανών κατοίκων της Παραμυθιάς τον Σεπτέμβριο 1943. Οι αντάρτες του ΕΔΕΣ, που κυριαρχούσαν στην περιοχή, προέβησαν στην μαζική εκδίωξη των Τσάμηδων στην Αλβανία, τον Σεπτέμβριο του '44.

Αντίθετα από τον ΕΔΕΣ, το EAM τήρησε μια περίεργη στάση σε σχέση με τους Τσάμηδες. Επιχείρησε επανειλημμένα ανοίγματα που βασίζονταν στον μάλλον πλασματικό διαχωρισμό «μιας δράκας προδοτών» από την πλειοψηφία του πληθυσμού -πλασματικό στον βαθμό που ο παραδοσιακός αυτός πληθυσμός ακολουθούσε τους ηγέτες του και έδειχνε μια προτίμηση προς την κατοχική διοίκηση ακόμη και όταν δεν συμμετείχε άμεσα σε πράξεις βίας. Για αυτόν τον λόγο η τακτική του EAM δεν έγινε κατανοητή ούτε από τον τοπικό ελληνικό πληθυσμό ούτε από τα ίδια του τοπικά στελέχη που ανέφεραν στις εσωτερικές τους εκθέσεις τις οποίες παραθέτει η Μαντά ότι «η παμψηφία σχεδόν των αρβανιτάδων Τσάμηδων της περιοχής είχε ταχθή ανεπιφύλαχτα με το μέρος του κατακτητή και ωργάνωνε δολοφονικές επιδρομές ενάντια στα ελληνικά χωριά».

Ο ΕΛΑΣ

Ο ΕΛΑΣ τελικά στρατολόγησε γύρω στους 300 ως 500 Τσάμηδες που συμμετείχαν στις εμφύλιες συγκρούσεις με τον ΕΔΕΣ τον Δεκέμβριο του '44. H επικράτηση του ΕΛΑΣ συνοδεύτηκε από την επιστροφή 3.000 ως 5.000 Τσάμηδων στη Θεσπρωτία. H τελική όμως έκβαση των Δεκεμβριανών οδήγησε σε νέες διώξεις από τους οπλαρχηγούς του ΕΔΕΣ και στην τελική εκδίωξή τους.

Αργότερα ο Εμβέρ Χότζα της Αλβανίας προσέφυγε στα Ηνωμένα Εθνη και ζητούσε την επαναφορά των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία, αίτημα, που συνεχίζεται απ’ όλες τις μέχρι σήμερα Αλβανικές Κυβερνήσεις.

Η "ΤΣΑΜΟΥΡΙΑ"

Οι «Τσάμηδες» της Αλβανίας απέκτησαν την οργάνωσή τους «Τσαμουριά», τον Ιανουάριο του 1991, δηλαδή δύο μόλις μήνες μετά την πτώση του μονοκομματικού κομμουνιστικού συστήματος στην Αλβανία. Πρώτος πρόεδρός της ήταν ο καθηγητής φυσικής αγωγής Αμπάζ Ντογιάκα, ο οποίος πέθανε μερικά χρόνια αργότερα. Ο γιος του είναι σήμερα Γραμματέας της Οργάνωσης, πρόεδρος της οποίας σήμερα είναι ο Αρντιάν Τάνα, σε σχετικά νεαρά ηλικία.

Το 2004 οι «Τσάμηδες» ιδρύουν και ένα πολιτικό κόμμα, το αποκαλούμενο «Κόμμα για Δικαιοσύνη και Ολοκλήρωση» με πρόεδρο τον Τσάμη Ταχίρ Μουχεντίνι. Το κόμμα αυτό έλαβε μέρος στις βουλευτικές εκλογές του 2005, δεν κατάφερε όμως να συγκεντρώσει ούτε το 1% των ψήφων, παρά τις δηλώσεις της Οργάνωσης αλλά και του κόμματος ότι «η τσάμικη κοινότητα στην Αλβανία αριθμεί 300 χιλιάδες άτομα».

Το 2006, για την προώθηση του «τσάμικου» ιδρύεται στα Τίρανα και το αποκαλούμενο «Ίδρυμα Τσάμικων Μελετών», ένα από τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του οποίου είναι ο Μπεκίρ Μέτα, διευθυντής του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου Αλβανίας, ο οποίος τελευταία έγραψε και το βιβλίο με τίτλο: «Η τραγωδία της Τσαμουριάς» που κυκλοφόρησε στα Τίρανα τελευταία.

ΤΙ ΖΗΤΟΥΝ

Πάγια αιτήματα της Οργάνωσης Τσαμουριά, από την ίδρυσή της, είναι τα ακόλουθα:
- Επαναπατρισμός των Τσάμηδων, χορήγηση σ΄ αυτούς της ελληνικής ιθαγένειας.
- Επιστροφή των περιουσιών που είχαν μέχρι το 1945 στην «Τσαμουριά». Η Οργάνωση και γενικά η αλβανική πλευρά θεωρεί ότι οι «Τσάμηδες είναι γηγενείς στην Τσαμουριά» -σημερινή Θεσπρωτία- και ζούσαν ιστορικά στα πατροπαράδοτα δικά τους εδάφη, άρα η Τσαμουριά ανήκε στην Αλβανία.
- Η Ελλάδα να αναγνωρίσει τους Τσάμηδες ως «εθνική μειονότητα, χορηγώντας σ΄ αυτούς όλα τα μειονοτικά δικαιώματα, σχολεία, μητρική γλώσσα κλπ».
- Αποζημίωση για τα 60 χρόνια εκμετάλλευσης των περιουσιών τους από τρίτους. Οι Αλβανοί ισχυρίζονται ότι οι περιουσίες των Τσάμηδων υπολογίζονται σε δισ. δολάρια.

Υπάρχει όμως, εκτός των άλλων, και ένα σοβαρό πρόβλημα, το οποίο οι Τσάμηδες δεν ξέρουν πως να το λύσουν. Τον Απρίλιο του 1953, η τότε αλβανική Βουλή, με το υπ. αρ. 1654, ημερομηνία της 19ης Απριλίου 1953 Διάταγμα του Προεδρείου της, αφαίρεσε από τους Τσάμηδες την ελληνική ιθαγένεια και χορήγησε σε όλους αλβανική ιθαγένεια. Άρα οι Τσάμηδες είναι σήμερα Αλβανοί υπήκοοι και ζητούν να επαναπατρισθούν στην Ελλάδα και να αποκτήσουν και ελληνική ιθαγένεια. Το Διάταγμα αυτό όμως αποτελεί ένα σοβαρό νομικό εμπόδιο. Ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Μεϊντάνι αρνήθηκε σχετικό αίτημα των Τσάμηδων να ακυρώσει το Διάταγμα εκείνο και τους συνέστησε να προσφύγουν στα δικαστήρια.
http://www.troktikaras.com/2011/01/blog-post_2415.html