Του ΦΟΙΒΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣτις 22 Οκτωβρίου 1944 η «Αντιφασιστική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης» της Αλβανίας, στην πόλη Μπεράτι, αποφάσισε να μετασχηματιστεί σε προσωρινή κυβέρνηση της χώρας υπό την προεδρία του στρατηγού Ενβέρ Χότζα.
Η παρουσία του ελληνικού αντάρτικου στον Γράμμο, προφυλακή και προστασία της Αλβανίας, είχε την επιδοκιμασία και του Ζαχαριάδη
Στη Διάσκεψη της Μόσχας, λίγες μέρες νωρίτερα, τόσο η βρετανική όσο και η σοβιετική ηγεσία είχαν αποφύγει να συζητήσουν για την Αλβανία και επομένως να δεσμευτούν περί αυτήν.
Η σύντομη χρονική σύνδεση ανάμεσα στη Διάσκεψη της Μόσχας και την ανακήρυξη της αλβανικής κομμουνιστικής κυβέρνησης δείχνει τη βαθύτερη επιθυμία των Σοβιετικών αλλά και των Βαλκάνιων κομμουνιστών να θέσουν προ τετελεσμένων γεγονότων τους Βρετανούς στην Αλβανία.
Οι σοβιετικές και οι αλβανικές ανησυχίες είχαν ενταθεί και από το λόγο του πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου στις 18 Οκτωβρίου 1944 στην απελευθερωμένη Αθήνα, οπότε και είχε δηλώσει ενώπιον του συγκεντρωμένου πλήθους: «Η Βόρειος Ηπειρος αποτελεί αναπόσπαστον τμήμα της Ελλάδος. Και έχει προσφάτως καθαγιαστεί και από τους τάφους των ηρώων μας».
Βρετανοί στην Αλβανία
Λίγο πριν από την απελευθέρωση της Ελλάδας ο Χότζα είχε ισχυριστεί, πληροφορώντας τις συμμαχικές αποστολές στην Αλβανία, ότι στις 29 και 30 Σεπτεμβρίου οι αντάρτικες αλβανικές δυνάμεις είχαν υποστεί επίθεση από δυνάμεις του Ζέρβα και των Γερμανών. Αυτή την είδηση μετέδωσε η βρετανική στρατιωτική αποστολή στην ηγεσία της.
Λίγο πριν από την απελευθέρωση της Ελλάδας ο Χότζα είχε ισχυριστεί, πληροφορώντας τις συμμαχικές αποστολές στην Αλβανία, ότι στις 29 και 30 Σεπτεμβρίου οι αντάρτικες αλβανικές δυνάμεις είχαν υποστεί επίθεση από δυνάμεις του Ζέρβα και των Γερμανών. Αυτή την είδηση μετέδωσε η βρετανική στρατιωτική αποστολή στην ηγεσία της.
Την ίδια περίοδο, βρετανικές στρατιωτικές δυνάμεις, με σύμφωνη γνώμη του Ε. Χότζα, αποβιβάστηκαν στους Αγίους Σαράντα για να πάρουν μέρος σε κοινή, στρατιωτική επιχείρηση με τις αλβανικές αντάρτικες δυνάμεις ώστε να εξουδετερωθεί η εκεί γερμανική φρουρά. Οι Βρετανοί πίστευαν ότι η επιχείρηση στους Αγίους Σαράντα θα τους έδινε τη δυνατότητα «να πατήσουν στέρεα πάνω στο αλβανικό έδαφος».
Μετά το τέλος των στρατιωτικών ενεργειών, ο Χότζα ζήτησε την αποχώρηση των Βρετανών από την Αλβανία. Επειτα από κάποιες μικροκαθυστερήσεις, οι Βρετανοί δέχτηκαν ν’ αποχωρήσουν όπως είχε συμφωνηθεί, ζήτησαν όμως να περάσουν στην Ελλάδα διά μέσου των περιοχών όπου ζει η ελληνική μειονότητα στην Αλβανία. Ο Ε. Χότζα απέρριψε το βρετανικό αίτημα και ζήτησε από τους Βρετανούς ν’ αποχωρήσουν από το θαλάσσιο δρόμο, γιατί βασικά τους υποπτευόταν ότι «ήθελαν να παρουσιαστούν σαν απελευθερωτές, να προκαλέσουν αναταραχή μέσα στην ελληνική μειονότητα, να ενωθούν με τις δυνάμεις του Ζέρβα και ν’ απλωθούν στις απελευθερωμένες μας περιοχές».
Για τους Αλβανούς κομμουνιστές αντάρτες υπήρχε ο κίνδυνος οι Βρετανοί να προωθηθούν στην Αλβανία από τις περιοχές που κατείχε ο ΕΔΕΣ του Ζέρβα στην Ηπειρο.
ΕΛΑΣ στα σύνορα
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς άρχισε η σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τους Βρετανούς στην Αθήνα και τον Πειραιά. Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, υπό τον Στ. Σαράφη και τον Αρη Βελουχιώτη, έλαβαν διαταγή να εκκαθαρίσουν την περιοχή της Ηπείρου από τις δυνάμεις του Ζέρβα γιατί υπήρχε κίνδυνος βρετανικής απόβασης. Η απόφαση αυτή να σταλούν οι δυνάμεις του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ στην Ηπειρο είχε κριθεί ακατανόητη.
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς άρχισε η σύγκρουση του ΕΛΑΣ με τους Βρετανούς στην Αθήνα και τον Πειραιά. Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, υπό τον Στ. Σαράφη και τον Αρη Βελουχιώτη, έλαβαν διαταγή να εκκαθαρίσουν την περιοχή της Ηπείρου από τις δυνάμεις του Ζέρβα γιατί υπήρχε κίνδυνος βρετανικής απόβασης. Η απόφαση αυτή να σταλούν οι δυνάμεις του Γ.Σ. του ΕΛΑΣ στην Ηπειρο είχε κριθεί ακατανόητη.
Τώρα μπορούμε να τη δούμε κάτω από νέο φως.
Πράγματι οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ανάγκασαν τον ΕΔΕΣ να περάσει στα Επτάνησα. Οι δυνάμεις του Σαράφη και του Αρη αναλάμβαναν «την ασφάλεια των συνόρων» με τα βαλκανικά κράτη. Ο ΕΛΑΣ γινόταν η προφυλακή του «αντιιμπεριαλιστικού στρατοπέδου» στα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Καθώς βαθμιαία σχηματίζονταν το σοβιετικό και το δυτικό μπλοκ στα Βαλκάνια, η κατάληψη της Βορείου Ηπείρου θα σήμαινε εδαφική μείωση της σοβιετικής επιρροής υπέρ του αντιπάλου της στρατοπέδου, όπως και μια κατάληψη της ελληνικής Μακεδονίας από τους Γιουγκοσλάβους θα σήμαινε μείωση της εδαφικής δυτικής επικράτειας υπέρ των κομμουνιστών.
Πράγματι οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ανάγκασαν τον ΕΔΕΣ να περάσει στα Επτάνησα. Οι δυνάμεις του Σαράφη και του Αρη αναλάμβαναν «την ασφάλεια των συνόρων» με τα βαλκανικά κράτη. Ο ΕΛΑΣ γινόταν η προφυλακή του «αντιιμπεριαλιστικού στρατοπέδου» στα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Καθώς βαθμιαία σχηματίζονταν το σοβιετικό και το δυτικό μπλοκ στα Βαλκάνια, η κατάληψη της Βορείου Ηπείρου θα σήμαινε εδαφική μείωση της σοβιετικής επιρροής υπέρ του αντιπάλου της στρατοπέδου, όπως και μια κατάληψη της ελληνικής Μακεδονίας από τους Γιουγκοσλάβους θα σήμαινε μείωση της εδαφικής δυτικής επικράτειας υπέρ των κομμουνιστών.
Στον Γράμμο
Το καλοκαίρι του 1946 οι πρώτες ελληνικές αντάρτικες ομάδες άρχισαν να καταφθάνουν στον Γράμμο, διά μέσου της Αλβανίας, προερχόμενες από το στρατόπεδο του Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας και ενισχυόμενες από τον Τίτο και τον Χότζα.
Το καλοκαίρι του 1946 οι πρώτες ελληνικές αντάρτικες ομάδες άρχισαν να καταφθάνουν στον Γράμμο, διά μέσου της Αλβανίας, προερχόμενες από το στρατόπεδο του Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας και ενισχυόμενες από τον Τίτο και τον Χότζα.
Ο στόχος των αντάρτικων αυτών δυνάμεων ήταν να εξουδετερώσουν τις κρατικές δυνάμεις στον Γράμμο, ακριβώς στα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία.
Η παρουσία του ελληνικού αντάρτικου στα ελληνοαλβανικά σύνορα έμοιαζε και σαν μια δύναμη προφυλακής και υπεράσπισης της Αλβανίας από ενδεχόμενες επιθετικές ενέργειες της επίσημης ελληνικής πλευράς, στην προσπάθειά της να καταλάβει τη Βόρειο Ηπειρο.
Ηταν μια μορφή προειδοποίησης του σχηματιζόμενου «λαϊκοδημοκρατικού στρατοπέδου», που είχε την έγκριση και την επιδοκιμασία του Τίτο, του Χότζα, του Στάλιν, που ήθελε να διασφαλίσει τη σοβιετική επιρροή στα Βαλκάνια, όπως επίσης και του Ζαχαριάδη.
Στις 16 Ιουλίου 1947 ο Στάλιν συναντήθηκε στη Μόσχα με τον νέο ηγέτη της Αλβανίας Ενβέρ Χότζα. Η συζήτηση των δύο ανδρών περιεστράφη «επί μακρόν» στις σχέσεις της Αλβανίας με τις γειτονικές της χώρες και «ιδιαίτερα με την Ελλάδα».
Ο Χότζα είπε ότι «οι Ελληνες μοναρχοφασίστες δεν είχαν καταφέρει να πραγματώσουν το όνειρό τους της Μεγάλης Ιδέας, δηλαδή της προσάρτησης της Νότιας Αλβανίας» στην Ελλάδα. «Ο στόχος τους ήταν να προκαλέσουν αναταραχή» στα ελληνοαλβανικά σύνορα ενθαρρυνόμενοι «από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις».
Ο Χότζα ενημέρωσε τον Στάλιν «για όλα» όσα γνώριζε «σχετικά με την κατάσταση των Ελλήνων δημοκρατών», όπως επίσης και «για την υποστήριξη που προσφέραμε στο δίκαιο αγώνα τους».
Ο Στάλιν απάντησε στο συνομιλητή του ότι «στις σημερινές συνθήκες» οι Αμερικανοί και οι Αγγλοι «δεν θα τολμήσουν να κάνουν απόβαση» στην Αλβανία, άλλωστε ήδη είχαν διαμαρτυρηθεί στον ΟΗΕ για παραβιάσεις της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας από τους βόρειους γείτονές της, που υπέθαλπαν τους αντάρτες και θα ήταν οξύμωρο αν οι ίδιοι έκαναν κάτι παρόμοιο.
Ο Στάλιν, καθησυχάζοντας το συνομιλητή του, είπε ότι «οι σημερινοί κυβερνήτες της Αθήνας έχουν την αρρώστια στο δικό τους σώμα, γιατί ο εμφύλιος πόλεμος που έχει ξεσπάσει κατευθύνεται εναντίον τους και εναντίον των Αγγλων και Αμερικανών πατρώνων τους».
Η διεθνής σημασία του αγώνα
Η ηγεσία του ΚΚΕ είχε συνείδηση της διεθνιστικής σημασίας του ένοπλου αγώνα του ΔΣΕ και αυτό το επισήμανε με γράμμα της προς την αλβανική κομμουνιστική ηγεσία.
Η ηγεσία του ΚΚΕ είχε συνείδηση της διεθνιστικής σημασίας του ένοπλου αγώνα του ΔΣΕ και αυτό το επισήμανε με γράμμα της προς την αλβανική κομμουνιστική ηγεσία.
Ενα ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, ο Βασίλης Μπαρτζιώτας, ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Ζαχαριάδη στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, τόνισε «τη διεθνή σημασία του αγώνα του ΔΣΕ στα Βαλκάνια», προσθέτοντας ότι «είναι πολύ γνωστό ότι οι Αμερικανοάγγλοι ιμπεριαλιστές οργάνωναν τότε μαζί με τους κυβερνήτες της Αθήνας ανοιχτή επίθεση ενάντια στη Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας. Η πάλη του ΔΣΕ στη Μουργκάνα, τον Γράμμο και το Βίτσι βοηθούσε αντικειμενικά τη Λ.Δ. της Αλβανίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου