Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στα Γιάννενα μέσα στη δεκαετία

Πρόσβαση στο ανασκαφικό έργο όλης της Ελλάδας δίνει ιστοσελίδα του Υπ. Πολιτισμού



Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού (www.yppo.gr/0/anaskafes/index.html) υπάρχει πλέον αναρτημένο το ανασκαφικό έργο όλων των Εφορειών Αρχαιοτήτων κατά τα έτη 2000-2010.

Μέσα από το έργο αυτό αποκαλύπτονται οι πολλαπλές πτυχές της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού – της αρχαιότερης Υπηρεσίας του Ελληνικού Κράτους –, που προστατεύει τις αρχαιότητες και την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, που εκτελεί μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων μεγάλα έργα μακρόπνοου σχεδιασμού, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην αειφόρο ανάπτυξη ακόμη και των πιο απομακρυσμένων περιοχών της Ελλάδας και που αποτελεί την ίδια στιγμή σημαντική αφετηρία παραγωγής επιστημονικής γνώσης, σημειώνει το υπουργείο. Και πράγματι, ο χρήστης μπορεί να βρεθεί μπροστά σε μία ολοκληρωμένη εικόνα του ανασκαφικού έργου σε κάθε περιοχή της Ελλάδας.

Το ανασκαφικό έργο, αυτό διακρίνεται σε δύο κύριους τομείς: στον τομέα των συστηματικών ανασκαφών και τον τομέα των σωστικών ερευνών. Ως η Υπηρεσία, η καθ' ύλην αρμόδια για την προστασία, συντήρηση και ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και των υλικών ιστορικών μαρτυριών ανά την Ελλάδα, έχει την ευθύνη και υποχρέωση να πραγματοποιεί συστηματική ανασκαφική έρευνα προκειμένου να ερμηνεύει και να πληροφορεί το κοινό για τις αρχαιότητες που προστατεύει. Το έργο αυτό δρα παράλληλα και ενισχυτικά με τις αντίστοιχες συστηματικές ανασκαφές των Ελληνικών Πανεπιστημίων, όπου ο παράγοντας της εκπαίδευσης των φοιτητών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση και ανάγκη, καθώς και των Ξένων Αρχαιολογικών Σχολών, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και διαδίδουν διεθνώς τις αρχαιολογικές ανακαλύψεις στη χώρα μας.

Ο κύριος όμως χώρος στον οποίο οι Εφορείες Αρχαιοτήτων έχουν να παρουσιάσουν πλούσιο και σημαντικό ανασκαφικό έργο είναι ο τομέας των σωστικών ανασκαφών, με ιδιαίτερη έμφαση στις ανασκαφές για την υλοποίηση μεγάλων δημόσιων έργων. Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει πάμπολλα συναρπαστικά παραδείγματα στο πέρασμα της πρόσφατης δεκαετίας που καταδεικνύουν προδήλως τη σπουδαιότητα των σωστικών ανασκαφών και τους λόγους για τους οποίους οι συγκεκριμένες εργασίες κρίνονται ως έργα μεγάλης πνοής και άμεσης προτεραιότητας στο πλαίσιο του ανασκαφικού έργου του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

Η έκδοση είναι σε συνεργασία της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς με το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Παρουσιάζει το έργο όλων των Εφορειών μέσα από αναλυτικά κείμενα και περιλαμβάνει βέβαια και όλες τις Εφορείες της Ηπείρου

Τα Γιάννενα

Το έργο της ΙΒ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, παρουσιάζει ο μέχρι πρότινος Προϊστάμενος Αρχαιολόγος Κώστας Ζάχος. Παρουσιάζουμε τμήματα αυτού του έργου που αφορούν τα Γιάννενα και παραπέμπουμε στο πρωτότυπο κείμενο το οποίο είναι πλούσιο και σε φωτογραφικό υλικό και αφορά βέβαια και τις υπόλοιπες περιοχές.

Έως πρόσφατα στη δικαιοδοσία της ΙΒ' Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με έδρα τα Ιωάννινα, περιλαμβάνονταν οι Ν. Ιωαννίνων, Άρτας, Πρέβεζας και Λευκάδας. Σύμφωνα με τον νέο οργανισμό του Υπουργείου Πολιτισμού), το έτος 2004 ο Ν. Λευκάδας μεταφέρθηκε στη δικαιοδοσία της νεοσύστατης ΛΣΤ' ΕΠΚΑ, και δύο χρόνια αργότερα (2006) οι Ν. Αρτας και Πρέβεζας μεταφέρθηκαν στη δικαιοδοσία της ΛΓ' ΕΠΚΑ.

Στα Ιωάννινα, κατά τα έτη 2000-2001 πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές σε τρεις θέσεις στον άξονα της Εγνατίας Οδού. Ειδικό¬τερα, τμήμα μικρού γεωργοκτηνοτροφικού οικισμού με διάρκεια χρήσης από τις αρχές του 4ου έως τα μέσα του 2ου αι. π.Χ. αποκα¬λύφθηκε στη θέση «Ράχη» Πλατανιάς σε μικρή απόσταση από την ακρόπολη της Καστρίτσας, ενώ στη θέση «Άγιοι Από¬στολοι» Πεδινής αποκαλύφθηκε εγκατά¬σταση με διαδοχικές φάσεις χρήσεις από την ύστερη εποχή Χαλκού έως τους υστερο-ελληνιστικούς χρόνους. Στην ίδια περιοχή ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανεύρεση λακκοειδούς ταφής της ύστερης εποχής του Χαλκού, κτερισμένης με χάλκινο εγχειρίδιο, του οποίου η λαβή είχε οστέινη επένδυση, και πήλινο σκύφο. Το έτος 2007 στα Κτίσματα, Δήμου Δελβινακίου (έργο Αποχέτευσης οικιακών λυμά¬των) αποκαλύφθηκε και ανασκάφηκε τμήμα ρωμαϊκής αγροικίας του 1ου μ.Χ. αιώνα. Σε μικρή απόσταση εντοπίζεται ακρόπολη ελλη¬νιστικών χρόνων.

Κατά τα έτη 2007-2008, στις πλαγιές χαμη¬λού λόφου στη θέση «Επισκοπή» Σερβιανών Δήμου Αγ. Δημητρίου, στο 11ο χλμ. της Εθνι¬κής Οδού Ιωαννίνων - Αθηνών, εντοπίστηκε και ανασκάφηκε αρχαία εγκατάσταση (οικό¬πεδο EMAAR- Επενδύσεις Ακινήτων ΜΕΠΕ). Η έρευνα έφερε στο φως κτηριακά κατά¬λοιπα μικρού οικισμού ή πιθανότερο αγροτι¬κής εγκατάστασης ελληνιστικών χρόνων, στην ανατολική πλαγιά του λόφου και αρχαίο νεκροταφείο στη δυτική πλαγιά αντίστοιχα. Από τα οικιστικά κατάλοιπα, ιδιαίτερο εν¬διαφέρον παρουσιάζει το κεντρικό κτήριο το οποίο αποτελούσε - εκτός από κατοικία - και εμπορικό σταθμό, όπως απο¬δεικνύει ο μεγάλος αριθμός εμπορευματι¬κών αμφορέων. Στο χώρο του νεκροταφείου ανασκάφηκαν 43 τάφοι, τα ευρήματα των οποίων χρονολογούνται στους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους (2ος-3ος αι. μ.Χ.). Ο ίδιος ακριβώς χώρος του ρωμαϊκού νε¬κροταφείου είχε αποτελέσει προϊστορική ε¬γκατάσταση, από την οποία έχουν ανασκαφεί ευρείς λάκκοι με άφθονη προϊστορική κερα¬μική και λίθινα εργαλεία που σύμφωνα με μια πρώτη εκτίμηση των στοιχείων μπορεί να χρο¬νολογηθούν στο τέλος της Νεολιθικής και στην εποχή του Χαλκού. Το έτος 2010, κατά τις εργασίες παρακολούθησης της ανέγερσης του εμπορικού κέντρου και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου, εντοπίστηκαν εκ νέου αρχαία κατάλοιπα και πραγματοποιήθηκε συ¬μπληρωματική ανασκαφική έρευνα. Λίγα μέτρα νοτιοανατολικά του προαναφερόμενου κεντρικού οικοδομήματος της αγροικίας απο¬καλύφθηκε το θεμέλιο ορθογώνιου κτηρίου υστεροελληνιστικών χρόνων, διαστάσεων 20χ13 μ. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν δύο κλίβανοι, ενώ ένας ακόμη κλίβανος βρέθηκε εξωτερικά του κτηρίου. Νότια των προϊστορι¬κών λάκκων εξάλλου, αποκαλύφθηκε ένα σύνολο λάκκων, εκ των οποίων οι περισ¬σότεροι είχαν αποθηκευτικό - απορριμματικό χαρακτήρα, ενώ δύο από αυτούς ταυτίζονται ως υπόσκαφα οικήματα. Οι λάκκοι, βάσει της κεραμικής που εντοπίστηκε στο εσωτερικό τους, χρονολογούνται στη νεολιθική πε¬ρίοδο.

Το καλοκαίρι του 2008 πραγματοποιήθηκε από την ΙΒ' Ε.Π.Κ.Α. και το Αρχαιολογικό Ιν¬στιτούτο Ηπειρωτικών Σπουδών συνεργατική ανασκαφή στη γνωστή αρχαιολογικά θέση «Ελληνικά» Κοπάνης, Δήμου Αγ. Δημητρίου. Αποκαλύφθηκαν μνημειώδεις ταφικοί περί¬βολοι με κιβωτιόσχημους τάφους που χρο¬νολογούνται από την πρώιμη ελληνιστική περίοδο έως και την ύστερη αρχαιότητα. Νεότερες επεμβάσεις μετέτρεψαν ορι¬σμένα από τα ταφικά μνημεία σε πρόχειρους χώρους εποχικής διαμονής. Τέλος, στη θέση «Γιουργάνιστα» του Δήμου Μολοσσών, σε διερευνητική ανασκαφική έρευνα εντοπίστη¬καν πήλινα ειδώλια ελληνιστικών χρόνων και θραύσμα επιγραφής, που υποδηλώνουν την ύπαρξη ιερού στην περιοχή αυτή. Κατά τα έτη 2008-2010, η σωστική ανασκα¬φική έρευνα σε δύο ιδιωτικά ακίνητα εντός του Κάστρου Ιωαννίνων, έφερε στο φως θε¬μέλια οικοδομημάτων και αρχαίο δρόμο της ελληνιστικής κώμης που προϋπήρχε στη θέση του μετέπειτα βυζαντινού οικισμού και του οθωμανικού διοικητικού κέντρου της πόλης των Ιωαννίνων.

Το καλοκαίρι του 2010, στη θέση «Παλαμπούτι» στην περιοχή του Κάτω Νεοχωρόπουλου Δήμου Ιωαννιτών, εντοπίστηκε και εν μέρει ανασκάφηκε (οικόπεδο ΑΡΩΓΗ ΗΠΕΙ¬ΡΟΥ Α.Ε.) εγκατάσταση προϊστορικών χρό¬νων με εκτεταμένα στρώματα καταστροφής. Ξεχωρίζουν κεραμική, σφονδύλια, λίθινα τέ-χνεργα, πιθανώς Τελικής Νεολιθικής - πρώι¬μης χαλκοκρατίας.

Η Αντιγόνεια της αρχαίας Ηπείρου

Τον Ιούνιο του 2005 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας, μεταξύ του ελληνικού Υπουρ¬γείου Πολιτισμού (δια της ΙΒ' Εφορείας Προϊ¬στορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων) και του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Ακαδημίας Επιστημών της Αλβανίας, για τη διεξαγωγή αρχαιολογικών ερευνών στην αρχαία πόλη Αντιγόνεια της νότιας Αλβανίας. Η Αντιγόνεια ιδρύθηκε πιθανότατα στις αρχές του 3ου αι. π.Χ. από τον βασιλέα των Μολοσσών Πύρρο, προς τιμήν της πρώτης συζύγου του Αντιγόνης. Η πόλη εκτείνεται στην κορυφή του λόφου «Γέρμα» στην ανατολική πλευρά της κοιλάδας του ποταμού Δρίνου, σε από¬σταση 5 χλμ. από το Αργυρόκαστρο. Ήταν οργανωμένη με ένα ορθογωνικό πολεοδο¬μικό σχέδιο και αποτελούσε τη δεύτερη σε μέγεθος και σημασία πόλη της Χαονίας στην αρχαία Ήπειρο. Η ταύτιση της θέσης οφείλεται στον Αλβανό αρχαιολόγο D. Budina, ο οποίος πραγματοποίησε ανασκαφές κατά τις δεκαετίες 1960-1980.

Το Ελληνο¬αλβανικό Ερευνητικό πρόγραμμα πραγματο¬ποιήθηκε κατά τα έτη 2005, 2006 και 2008 για ένα μήνα αντίστοιχα. Στις προκαταρκτικές εργασίες υποδομής, περιλαμβάνονται καθα¬ρισμός του χώρου από τη βλάστηση, αεροφωτογράφηση και λεπτομερής τοπογραφική αποτύπωση, εργασία που απέδωσε ένα πλή¬ρες τοπογραφικό διάγραμμα. Διενεργήθηκε επίσης, ανασκαφική έρευνα σε τρεις διαφο¬ρετικούς τομείς της αρχαίας πόλης, στην πε¬ριοχή των ιδιωτικών οικιών, στο δημόσιο χώρο της Αγοράς και εκτός των τειχών. Στον τομέα των οικιών η διερευνητική ανασκαφική έρευνα επικεντρώθηκε σε μια από τις κεντρι¬κές οικοδομικές νησίδες της πόλης. Έξω από το δυτικό σκέλος της οχύρωσης, στην απόκρημνη νοτιοδυτική πλαγιά του λόφου, καθαρίστηκε ένα μνημειακής μορφής καμαροσκεπές οικοδόμημα, πιθανόν ταφικό του τύπου των «Μακεδονικών τάφων». Σε μικρή απόσταση εξωτερικά της νότιας οχύρω¬σης εξάλλου, καθαρίστηκε στωικό οικοδόμημα, το μήκος του οποίου ξεπερνούσε τα 100 μ.




proinanea.gr